Wat is spiritueel?

Kent u de film-documentaire “March of the Penguins”? Dit gaat over de keizerspinguïns op Antarctica. Het leven van deze dieren wordt op een (voor ons) wonderbaarlijke manier gedicteerd door de seizoenen. In het najaar verlaten zij het water van de poolzee en beginnen een wandeltocht, of beter gezegd een waggeltocht, die hen de ijsvlaktes op voert naar een ontmoetingsplaats die tientallen kilometers landinwaarts (ijsinwaarts?) gelegen is. Daar zoeken ze een partner, doen hun dingetje, en het vrouwtje legt een tijdje later één ei. Dit ei, dit leven-in-wording, is hun kostbaarste bezit. Het vrouwtje ‘overhandigt’ zeer behoedzaam het ei aan het mannetje en keert daarna terug naar de zee om te gaan eten. Het mannetje blijft achter om het ei uit te broeden.

Het wordt winter, het daglicht verdwijnt, de temperatuur zakt zeer ver onder nul en storm na storm geselt de broedende mannetjes. Om bevriezing te voorkomen moeten de mannetjes regelmatig in beweging blijven. Om bevriezing te voorkomen vormen groepen mannetjes om de beurt een buitenste ring die de volle laag krijgt van het arctische winterklimaat. Om bevriezing te voorkomen mag het ei, dat ieder mannetje op zijn voeten draagt, geen moment contact met de grond maken of blootgesteld worden aan de wind. En dan, in het voorjaar, wanneer het daglicht weer is teruggekeerd, komen de eieren uit. Tegelijkertijd keren de vrouwtjes terug met een extra voorraad eten en zij voeden de jongen en lossen de mannetjes af die vervolgens, na vele maanden niet gegeten te hebben, de tientallen kilometers richting het water afleggen om daar te kunnen eten.

Deze pinguïns hebben een verbinding, een contact, met de Kosmos die onze moderne beleving van het nu ver te boven gaat. Zonder de beschikking over welk technologisch snufje dan ook, en zonder enige voor ons waarneembare communicatie, weten de pinguïns op elk moment waar ze zijn en wat te doen. Als door een goddelijk bevel bewogen verlaten ze in het najaar allemaal het water. Ieder vindt de weg naar de centrale ontmoetingsplek. En ze maken contact met een partner:

Je vóélt gewoon dat deze twee wezens op het allerdiepste niveau één zijn. Dit is spiritualiteit.

Het riep bij mij ook nog de volgende vraag op: staan wij aan de top van de evolutionaire ladder of de p...?

Karel de Vlieger,
2011