De illusie van de barracuda

Er is een experiment uitgevoerd met een aquarium met vissen. In een aquarium liet men een aantal kleine visjes rondzwemmen. Vervolgens liet men een barracuda, een grote roofvis, bij deze visjes in het aquarium. Wat er vervolgens gebeurde lag voor de hand: de barracuda ging achter de visjes aan en vrat ze allemaal op. Daarna werden nieuwe visjes in het aquarium gelaten en de barracuda deed direct weer hetzelfde: jagen op de visjes en ze allemaal opeten.

Voordat er opnieuw visjes in het aquarium geplonst werden liet men nu eerst een glazen plaat neer in het aquarium. De barracuda zwom aan de ene kant van de glazen plaat en de visjes aan de andere kant van de glazen plaat. Zo gauw de barracuda doorhad dat er weer visjes in het aquarium waren stoof hij richting de visjes en ... stootte zijn neus. En nog eens, en nog eens. Honderden malen knalde de barracuda met zijn kop tegen de glazen plaat. Na verloop van tijd gaf de barracuda het op en zwom van de glazen plaat weg. Zo nu en dan keerde hij nog eens terug naar de glazen plaat om voor de zoveelste maal zijn neus te stoten. Uiteindelijk gaf hij het definitief op en kwam niet meer bij de glazen plaat in de buurt.

Daarna werd de glazen plaat weggehaald. Wat gebeurde er toen? Ofschoon er nu geen enkele belemmering meer was voor de barracuda om weer achter de visjes aan te gaan, ging hij dit niet doen. Hij bleef de plaats waar voorheen de glazen plaat zat angstvallig mijden. In theorie stond niets de barracuda in de weg om zijn buikje rond te eten, maar hij ‘verkoos’ uiteindelijk de hongerdood boven een volgende confrontatie met de glazen plaat. Hij sterft liever dan dat hij weer zijn neus stoot!

In het onbewustzijn van de barracuda (ik sluit mij aan bij de gangbare mening dat dieren alleen maar onbewustzijn hebben, en geen bewustzijn) heeft zich de overtuiging gevestigd dat een bepaalde handeling (richting de visjes zwemmen) slechts pijn zal voortbrengen. De barracuda wil wel graag, maar die wil is volledig verlamd door zijn onbewuste angst voor de pijn, een illusoire angst. Gelukkig ben ik geen barracuda...