Het klimaatprobleem


(Credits: NASA)
Alle problemen op deze planeet zijn ondergeschikt aan het klimaatprobleem. Indien wij ons zouden bevrijden van armoede, honger, ziekten en alle vormen van geweld, dan heeft dat geen enkele zin indien we het klimaatprobleem niet oplossen. We liggen op ramkoers met de toekomst, een toekomst met veel hogere temperaturen, een veel hogere zeespiegel en een kwalitatief veel slechtere atmosfeer. In die toekomst is het totaal niet meer relevant of armoede, honger, ziekten en geweld nog bestaan, want een groot deel van de planeet is dan uiteindelijk niet meer in staat om leven te ondersteunen. Mensen gaan onvermijdelijk in grote aantallen sterven, hetzij rechtstreeks door de hitte, hetzij door voedselschaarste, hetzij door de lucht die ze moeten inademen.
DE ERNST VAN DEZE SITUATIE KENT ZIJN GELIJKE NIET IN DE WERELDGESCHIEDENIS

De Aarde met (op schaal weergegeven) de groene rand waar al het leven zich bevindt

Ik ga hier geen kilometers tekst neerschrijven om je te overtuigen van de ernst van de situatie. De bewijzen voor het klimaatprobleem zijn overvloedig aanwezig, kijk rond op internet of koop wat boeken en je kunt alle details die je maar zou willen weten wel ergens lezen. Ik kan me echter heel goed voorstellen dat je niet stapels boeken wilt of kunt lezen en ook geen trek hebt om je door lijvige rapporten van het Intergovernmental Panel on Climate Change heen te werken. In dat geval adviseer ik het boek “Hoe gaan we dit uitleggen” van Jelmer Mommers. Het boek is niet alleen heel goed geschreven, maar het laat je tenminste niet half suïcidaal in totaal ontredderde toestand achter (waarschuwing: als je gaat lezen over het klimaatprobleem dan is de kans groot dat je depressief wordt, want de ernst van de situatie tart, zeker indien je nog onbekend met de materie, iedere verbeelding).

De hoofdlijn van het probleem is in één zin: we verstoken op grote schaal fossiele brandstoffen (gas, kolen en olie), daarbij komt het broeikasgas CO2 vrij, en daardoor warmt de planeet op. ONZE planeet. Onze ENIGE planeet. Er is geen plan B, er is geen plek waar we heen kunnen vluchten. Misschien kan een enkele multimiljardair zijn/haar toevlucht zoeken op de Maan of Mars (of je daar nou blij van wordt?), maar behoudens deze uitzonderingen kan NIEMAND vluchten. Het is ook niet zoals in een oorlog dat we ons even strategisch terug kunnen trekken en/of een geschikt moment kunnen afwachten voor een tegenoffensief. Het is ook niet zo dat het ‘vijf voor twaalf is’ en dat we met wat drastische maatregelen het klimaatprobleem nog kunnen voorkomen. Twaalf uur is allang gepasseerd, terugtrekken kunnen we niet en afwachten is geen optie.

WIJ BEPALEN ONZE TOEKOMST
Hoe beroerd de situatie ook is en wat we ook wel of niet doen, we hebben het heft van de toekomst in onze eigen hand. Ook als je niets doet is dat hetgene wat je doet. Jij en ik bepalen de toekomst. Er zijn op ieder moment drie opties voor eenieder van ons: Bij veel mensen roept het ondernemen van actie weerstand op, bewust of onbewust. Het is zoals de volgende hongersnood in Afrika: een ver-van-mijn-bed-show. En dat het in 2019 een dag boven de veertig graden was zien we als een spectaculair incident. Daardoor wil onze grijze massa geen offers brengen ten koste van onze huidige manier van leven.
DE BELEMMERING OM ACTIE TE ONDERNEMEN ZIT VOLLEDIG TUSSEN ONZE OREN
Het klimaatprobleem is een soort sluipmoordenaar. Het probleem is er wel, maar bijna onmerkbaar ergens op de achtergrond aanwezig. Een concrete vijand bestrijden tijdens een ‘echte’ oorlog is wat dat betreft veel simpeler. Tijdens een oorlog brengen mensen offers om hun welzijn op de lange termijn veilig te stellen. In het uiterste geval offeren ze zelfs hun eigen leven op om het langetermijnwelzijn van het collectief en de generaties na hen veilig te stellen. De strijd tegen het klimaatprobleem is veel schimmiger, maar vraagt óók om actie en offers. Indien een vreemde mogendheid zijn legers zou samentrekken aan onze grenzen dan lagen de kaarten duidelijk, maar nu is de vijand overal en tegelijk nergens. Er zijn wegen die naar een betere toekomst leiden, maar iedere dag van niets doen, of minder doen dan je kunt doen, maakt die wegen onbegaanbaarder. Het is JOUW taak om JOUW brein te overtuigen dat er wél iets moet gebeuren.
DE HOEVEELHEID ACTIE NU GAAT GELIJK OP MET DE HOEVEELHEID WELZIJN STRAKS
Wat kun je doen?

(Credits: NASA)

Deze foto is in 1990 gemaakt op een afstand van zes miljard kilometer vanaf de Aarde, die zichtbaar is in het midden van de blauwe cirkel, door het ruimtescheepje Voyager 1. De verticale ‘banden’ zijn zonlichtverstrooiingen in de lens.

De foto illustreert de eenzaamheid van het bio-ruimteschip Aarde in de oneindigheid van de ruimte. Niemand kan ons komen helpen en we kunnen helemaal nergens heen. Deze planeet is alles wat we hebben en hier, en alleen hier, kunnen we overleven. Hoe? Dat bepalen we zelf.

Karel de Vlieger,
november 2020